Dill Road 'Te Ik Hadsa
ਨਾਟਕ 'ਦਿੱਲੀ ਰੋਡ 'ਤੇ ਇੱਕ ਹਾਦਸਾ' ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਹਰੇਕ ਪਰਤ ਤੱਕ ਇੱਕ ਵਾਇਰਸ ਵਾਂਗ ਫੈਲ ਚੁੱਕੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਰਾਜਨੀਤੀ ਸਾਡੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। 'ਦਿੱਲੀ' ਇਸ ਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਅਤੇ ਤਾਕਤ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਹੈ। ਜਿਸ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਹੁਣ ਹਰ ਕੋਈ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰ ਸਮਝਣ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਹਰ ਕਿਸੇ ਉੱਤੇ ਦਿੱਲੀ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਜਨੂਨ ਸਵਾਰ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਸਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਹਾਦਸੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਮਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਅੰਦਰ ਇਸ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੀ ਵੱਡੀ ਮਾਰ ਵੀ ਔਰਤ ਨੂੰ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਵਾਲੇ ਲਕੀਰਾਂ ਹੋਰ ਸੰਘਣੀਆਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੀ ਕੈਦ ਹੈ। ਨਾਟਕ ਰਾਮਾਇਣ ਵਿੱਚ ਆਏ 'ਵਰਜਿਤ ਰੇਖਾ' ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਅੱਜ ਦੀ ਨਾਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਔਰਤ ਲਈ ਉਸਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਨਾਂ ਉੱਤੇ ਜਦ ਵੀ ਇਹ ਲਕੀਰ ਖਿੱਚੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਬਾਹਰੋਂ ਖਿੱਚੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਔਰਤ ਇਸ ਲਕੀਰ ਨੂੰ ਅੰਦਰੋਂ ਵੇਖਦੀ ਹੈ ਤੇ ਜਾਹਰਾ ਇਹ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਕੈਦ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।
Political Murder of a Dream - Political satire is a prime feature of Pali’s stagecraft and his many plays are satire on aristocratic practices. This play is written purely in political tone, in which he tried to depict the negative effects of incidents on the life of common people, which occurred in country from 1947 to till now. In Pali’s view, sadly dreams of common people are very much related to existing political conditions, which have been continuously deteriorating after independence. So with the every passing terrible incident the dreams of common people are dying, specially of those who were yearning for the freedom of country.
ਰਾਜਨੀਤਕ ਵਿਅੰਗ ਪਾਲੀ ਭੁਪਿੰਦਰ ਦੀ ਨਾਟ-ਕਲਾ ਦਾ ਇਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪਛਾਣ ਚਿੰਨ ਹੈ ਤੇ ਉਸਦੇ ਅਨੇਕ ਨਾਟਕ ਦੇਸ਼-ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਰਾਜਸੀ ਵਰਤਾਰੇ ਉੱਤੇ ਵਿਅੰਗ ਸਿਰਜਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਨਾਟਕ ਵਿਸ਼ੁੱਧ ਰੂਪ ਵਿਚ ਇਕ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸੁਰ ਦਾ ਨਾਟਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਪਾਲੀ ਭੁਪਿੰਦਰ ਨੇ 1947 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ-ਵਾਪਰੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਆਮ-ਆਦਮੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਉੱਤੇ ਪਏ ਨਾਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਚਿਤ੍ਰਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪਾਲੀ ਦਾ ਖ਼ਿਆਲ ਹੈ, ‘‘ਆਮ ਆਦਮੀ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਦੁਖ਼ਾਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਸਬੰਧ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨਾਲ ਹੈ, ਜੋ ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਗਾਤਾਰ ਥੱਲੇ ਹੀ ਗਈ ਹੈ।’’ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਮ-ਆਦਮੀ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਹਾਦਸਾ-ਦਰ-ਹਾਦਸਾ ਮਰਦੇ ਹਨ। ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਲੋਕ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਅਜ਼ਾਦੀ ਇਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਸੁਪਨਾ ਸੀ।
ਨਾਟਕ ‘ਖੱਡ’ ਪਾਲੀ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਜਾਣੀ-ਪਛਾਣੀ ਤਨਾਅ-ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਇਕ ਬਹੁ-ਪਰਤੀ ਨਾਟਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਕਿਰਦਾਰ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਅੰਦਰਲੇ ਕਿਰਦਾਰ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿਚ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਹਿਪੋਕ੍ਰਿਸੀ ਪਾਲੀ ਭੁਪਿੰਦਰ ਦੀ ਨਾਟ-ਕਲਾ ਦਾ ਮਨਭਾਉਂਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਨਾਟਕ ਵਿਚ ਉਹ ਇਸ ਹਿਪੋਕ੍ਰਿਸੀ ਨੂੰ ਨਿੰਦਦਾ ਨਹੀਂ। ਸਗੋਂ ਉਹ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੀ ਉਪਰਲੀ ਪਰਤ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਜੋ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਸਦਾ ਉਹ ਕਿਰਦਾਰ ਉਸਦੀ ਆਪਣੀ ਚੋਣ ਨਹੀਂ। ਸਗੋਂ ਕਿਸੇ ਹੱਦ ਤੱਕ ਇਸੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਰਤਾਰੇ ਨੇ ਉਸ ਉੱਤੇ ਠੋਸਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕਿਰਦਾਰ ਦਾ ਇਹ ਦੋਗਲਾਪਣ ਉਦੋਂ ਹੋਰ ਵੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਮਸਲਾ ਧਰਮ ਅਤੇ ਸਦਾਚਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਵੇ। ਸਾਡੇ ਇਸੇ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਬਹੁ-ਗਿਣਤੀ ਲੋਕ ਧਾਰਮਿਕ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧਰਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਚਰਣਿਕ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਹੋਣ ਲਈ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨਾਟਕ ਅੰਦਰ ਪਾਲੀ ਨੇ ਅਜਿਹੇ ਧਾਰਮਿਕ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਫ਼ੋਕਸ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੇ ਕਿਸੇ ਮਰਯਾਦਾ ਵੱਸ ‘ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ’ ਜੀਵਨ ਜਿਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਲੈ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ‘ਇਸਤਰੀ’ ਦੇ ਮੱਥੇ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਨੇਮਾਂ ਅਤੇ ਸੰਕਲਪਾਂ ਦੇ ਭੌਰਿਆਂ ਅੰਦਰ ਕੈਦ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਕੀ ਅਜਿਹਾ ਕਰਕੇ ਉਹ ਸੱਚਮੁਚ ਕਾਮ ਅਤੇ ਕਾਮਨਾ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਨਾਟਕ ‘ਭੋਗ’ ਅਤੇ ‘ਜੋਗ’ ਦੇ ਪਰਸਪਰ ਤਨਾਅ ਦਾ ਨਾਟਕ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਜਦੋਂ ਦਾ ‘ਇੰਡੀਆ’ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਵਿਦਿਆ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ‘ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ’ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ‘ਵਿਦਿਆ ਵੀਚਾਰੀ ਤਾਂ ਪਰਉਪਕਾਰੀ’ ਵਾਲੀ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਹਰਗਿਜ਼ ਨਹੀਂ। ਬੜੇ ਮਾਣ ਨਾਲ ਬਜ਼ਾਰਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਨਾਲ ‘ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸ਼ਨਲ’ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਸ਼ਣ ਲਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਹ ਮੁੱਨ ਨਹੀਂ ਸਿਰਜਦੀ। ਮੁੱਲ ਵੱਟਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਉਹ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਦੇ, ਅਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਇਕ ਮੁੱਲ ਸਮਝਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਮੁੱਲ ਨੂੰ ਅਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲੇਖੇ ਲਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਅੱਜ ਉਹ ਚੌਂਕ ਵਿਚ ਠੱਗੇ ਜਿਹੇ ਖੜੇ ਹਨ। ਅਜ਼ਾਦੀ, ਪੂਰਨ ਸਵਰਾਜ ਅਤੇ ਸਮਾਜਵਾਦ ਵਰਗੇ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਸੁਪਨੇ ਸਨ, ਜਿਹੜੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਵਰਗੇ ਹਾਦਸਿਆਂ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਕੇ ਚੂਰ ਹੋ ਗਏ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਹੁਣ ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਆਪਣੇ ਮੋਢਿਆਂ ’ਤੇ ਚੁੱਕੀ ਗਲੋਬ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਾਲੀ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਇਹ ਨਾਟਕ ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਵਿਦਿਆ-ਪ੍ਰਬੰਧ ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿਚ ਗੰਭੀਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ‘ਇਕ ਪਾਤਰੀ ਨਾਟ-ਵਿਧਾ’ ਦੇ ਅਨੁਰੂਪ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਇਕ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਨਾਟਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚੋਂ ਪਾਲੀ ਦਾ ਆਪਣਾ ਅੰਦਾਜ਼ ਅਤੇ ਤਿੱਖੇ ਵਿਅੰਗ ਦੀ ਰੁਚੀ ਝਲਕਦੀ ਹੈ।
View Photos
ਮੁਹੱਬਤ ਮਨੁੱਖੀ ਜਜ਼ਬਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਸਿਰਮੌਰ ਹੈ। ਆਦਿ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਇਹ ਮਾਨਵ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਰੰਗਦਾ ਆਇਆ ਹੈ। ਪਰ ਕਦੇ ਕਦੇ ਕੋਈ ਬੇਰੰਗਾ ਹਾਕਮ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲੋਂ ਇਹ ਰੰਗ ਖੋਹਣ ’ਤੇ ਉਤਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਵਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਅੜਾਉਣੀਆਂ ਪਾ ਕੇ ਉਹ ਮੁਹੱਬਤ ਬਦਲੇ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲੋਂ ਸਿਰ ਮੰਗਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਕੋਈ ਮੁਹੱਬਤ ਦਾ ਸਿਪਾਹੀ ਆਉ਼ਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਾਲ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਕਹਾਣੀ ਦੀ ਪਿੱਠ ਭੂਮੀ ’ਤੇ ਉਸਰਿਆ ਇਕ ਨਿਵੇਕਲਾ ਇਕਾਂਗੀ।
This is to certify - The history of our freedom struggle is very huge. Written material on this struggle is available in abundance. Archives hold number of unwritten stories about the family members of freedom fighters. Heroes laid their lives for their country and become martyrs but after them their children had also made great sacrifices, which were as great as martyrs’ sacrifices. This is the core subject of dramatic conversion of story ‘Baggi di dhee’ (Rebel‘s Daughter) by famous Punjabi writer Giyani Gurmukh Singh Musafir.
ਅਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਬੜਾ ਲੰਬਾ ਹੈ। ਸਫਿ਼ਆਂ ਦੇ ਸਫ਼ੇ ਭਰੇ ਪਏ ਹਨ। ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਸਫਿ਼ਆਂ ਦੇ ਹਾਸ਼ੀਆਂ ਉੱਤੇ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਅਣਲਿਖੀ ਗਾਥਾ ਦਰਜ਼ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਨਾਇਕਾਂ ਜਿੰਨੀ ਹੀ ਵੱਡੀ ਹੈ। ਇਹ ਲੋਕ ਨਾਇਕਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਲੇ ਸਨ। ਨਾਇਕ ਤਾਂ ਫ਼ਾਂਸੀ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਫ਼ਰਜ਼ਾਂ ਦੀ ਵੈਤਰਨੀ ਪਾਰ ਹੋ ਗਏ ਪਰ ਪਿੱਛੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਧੀਆਂ-ਪੁੱਤਾਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਵੱਡੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਪਈ, ਇਹ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਮੁਸਾਫਿ਼ਰ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ‘ਬਾਗ਼ੀ ਦੀ ਧੀ’ ਦੇ ਇਸ ਨਾਟਕੀ ਰੂਪਾਂਤਰਨ ਦਾ ਮੂਲ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ।
ਇੱਥੇ ਹਰੇਕ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਭਰਮਾਰ ਹੈ। ਭਰੇ ਪਈਆਂ ਹਨ ਡਾਇਰੀਆਂ ’ਤੇ ਫ਼ੋਨ-ਬੁੱਕਸ ਨੰਬਰਾਂ ਨਾਲ। ਪਰ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ-ਕਰਦੇ ਅਕਸਰ ਸਾਥੋਂ ਸਾਡਾ ਨੰਬਰ ਗੁਆਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਅਸੀਂ ਖ਼ੁਦ ਨਾਲ ਡਿਸਕੁਨੈਕਟ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਖ਼ੁਦ ਨਾਲੋਂ ਵਿਛੜ ਕੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਕੰਧਾਂ ਵਰਗੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਹਰ ਸਬੰਧ, ਹਰ ਸੰਵਾਦ ਇਕ ਟੱਕਰ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਇਕ ਦਿਨ ਇਕ ਰੌਂਗ ਨੰਬਰ ਤੋਂ ਫ਼ੋਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣਾ ਗੁਆਚਿਆ ਹੋਇਆ ਨੰਬਰ ਯਾਦ ਕਰਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ...
View Photos
In the history of Punjabi literature, plays of comic genre are rarely found. Keeping this in mind the playwright wrote this comic satirical play. The play is a strong satirical comment on Punjabis, for whom going abroad has always been a do or die situation. The protagonist of the play holds such a strong desire to go abroad at any cost that agrees to marry his wife to an expatriate and calls her his sister. But when he realises his folly his ego wakes up from a slumber.
ਸੌ ਸਾਲ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਟਕ ਵਿਚ ਕਾਮੇਡੀ ਨਾਟਕ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨਾ-ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਪਾਲੀ ਭੁਪਿੰਦਰ ਨੇ ਇਸ ਘਾਟ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਿਆਂ ਇਹ ਸਕ੍ਰਿਪਟ ਰਚੀ, ਜਿਸਦੇ ਮੂਲ ਵਿਚ ਹਰ ਹੀਲੇ ‘ਬਾਹਰ’ ਜਾਣ ਲਈ ਤਰਲੋ-ਮੱਛੀ ਹੁੰਦੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਉੱਤੇ ਵਿਅੰਗ ਹੈ। ਨਾਇਕ ਸੱਤੀ ਉੱਤੇ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਦਾ ਇੰਨਾ ਝੱਲ ਸਵਾਰ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣਾ ਘਰਵਾਲੀ ਜੀਤੋ ਨੂੰ ਭੈਣ ਬਣਾ ਕੇ ਕਿਸੇ ਐਨ. ਆਰ. ਆਈ. ਨਾਲ ਵਿਆਹੁਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਘਰਵਾਲੀ ਦੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨਾਲ ਹੋਣ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਮਰਦ-ਈਗੋ ਜਾਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
View Photos
'Oedipus' is a powerful story set in the background of communal riots. The story unfolds as a young boy kidnaps a middle aged woman with the intention of killing her. It is a metaphorical play of relationship, behavior, memory of past. The young boy fancies the woman and wants to kill her but goes through an internal journey. It is a story of love, hatred and tragedy.
ਈਡੀਪਸ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਇਤਿਾਸਕ ਪਾਤਰ ਜਾਂ ਸੋਫ਼ੋਕਲੀਜ਼ ਦੇ ਇਕ ਨਾਟਕ ਦਾ ਪਾਤਰ ਨਹੀਂ। ਸਗੋਂ ਆਧੁਨਿਕ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਇਕ ਮਾਨਸਿਕ ਗੁੰਝਲ ਬਣ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ‘ਈਡੀਪਸ ਕੰਪਲੈਕਸ’ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪਛਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਾਲੀ ਇਸ ਗੁੰਝਲ ਨੂੰ ਇਕ ਨਵੇਂ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਵੇਖਦਾ ਹੈ। ਔਰਤ ਇਕ ਮਰਦ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨਾਲ ਆਵੇ, ਉਸ ਲਈ ਮਾਂ ਵਰਗੇ ਅਰਥ ਵੀ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਚੜ੍ਹਦੀ ਉਮਰ ਦਾ ਮੁੰਡਾ ਦੰਗਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਇਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਧੂਹ ਕੇ ਆਪਣੇ ਤਹਿਖ਼ਾਨੇ ਵਿਚ ਲੈ ਆਇਆ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਉਸਦਾ ਰੇਪ ਕਰਕੇ ਉਸਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਉਸਦੇ ਫਿ਼ਰਕੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈ ਸਕੇ। ਪਿਛਲੇ ਦੰਗਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਦੁਸ਼ਮਨ ਬਣ ਕੇ ਉਸਦੇ ਮਨ ਦੇ ਤਹਿਖ਼ਾਨੇ ਵਿਚ ਲਹਿ ਆਈ ਇਹ ਔਰਤ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਦੀ ਮਹਿਬੂਬ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਫਿਰ ਮਾਂ। ਪਾਲੀ ਔਰਤ ਮਰਦ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਕਈ ਅਯਾਮਾਂ ਤੋਂ ਵੇਖ ਰਿਹਾ ਹੈ।
View Photos
ਲੀਰਾਂ ਦੀਆਂ ਗੁੱਡੀ ਆਂ ਘੜ-ਘੜ ‘ਘਰ-ਘਰ’ ਦੀ ਖੇਡ ਖੇਡਦੀ ਸ਼ਾਹਿਦਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਤਾ ਕਿ ਅਸਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਇਹ ਖੇਡ ਖੇਡਣੀ ਕਿੰਨੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ। ਵਿਆਹ ਦੇ ਕਈ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵੀ ਜਦ ਉਸਦੀ ਕੁੱਖ ਹਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਕੁੱਖ ਤੇ ‘ਔਂਤਰੀ’ ਹੋਣ ਦਾ ਫੱਟਾ ਲਾ ਕੇ ਘਰੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਰਨ ਲਈ ਉਹ ਕਿਸੇ ਨਦੀ ਨਾਲੇ ਵਿਚ ਛਾਲ ਮਾਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਰੁੜ੍ਹ ਕੇ ਇਕ ਭਾਰਤੀ ਜ਼ੇਲ੍ਹ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨਾਲ ਮਰਦ-ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮਚਾਰੀ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵਿਡੰਬਣਾ ਇਹ ਕਿ ਉਹ ਕੁੱਖੋਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਉਸਦਾ ਵਿਰੋਧਾਭਾਸ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੁੱਖ ਨਾਜਾਇਜ਼ ਹੈ ਪਰ ਹੈ ਉਸਦੇ ਇਕ ਔਰਤ ਹੋਣ ਦਾ ਸਬੂਤ। ਅੰਤ ਉਹ ਇਸਨੂੰ ਰੱਖਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇਕ ਸਵਾਲ ਜੰਮਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਆਖ਼ਿਰ ਇਕ ਔਰਤ ਦੀ ਕੁੱਖ ਉਪਰ ਉਸਦਾ ਆਪਣਾ ਵੀ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ ਕਿ ਨਹੀਂ।
The Knocking - Identity gets blurred in riots. On one such night of riots a woman loses her husband at the first knock at the door and then her son goes on the second knock. Sadly that lady waits for both of them who would never return yet she does not lose her courage and wants to do something concrete before the third knock.
ਜਦੋਂ ਦੰਗੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਤਾਂ ਪਛਾਣ ਕੁਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਦੰਗਿਆਂ ਦੀ ਰਾਤ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ’ਤੇ ਦਸਤਕ ਹੋਈ ਤਾਂ ਪਤੀ ਨੂੰ ਲੈ ਗਈ। ਦੂਜੀ ਰਾਤ ਦਸਤਕ ਹੋਈ ਤਾਂ ਪੁੱਤ ਨੂੰ ਲੈ ਗਈ। ਘਰ ਵਿਚ ਇਕੱਲੀ ਉਮਰਾਂ ਜਿੰਨੀ ਉਦਾਸ ਔਰਤ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਉਡੀਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਮੁੜਦਾ। ਪਰ ਉਹ ਹਾਰੀ ਨਹੀਂ। ਅਗਲੀ ਦਸਤਕ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ...
Full Moon-night - Full moon has been a symbol of love through ages but it is not always love that happens but it is traded instead. This play is about one such night where the longevity of love was from its inception to till the passport was stamped of a girl. But the deal was converted into a relationship before the fruition of the term which was unacceptable to the girl. The plight of relationship between a man & a woman and a mother in law & a daughter in law, moreover the changing nuances of love in a distant land is depicted in this play which has been successfully staged in many cities of Canada under the direction of the playwright and Baljinder Singh.
ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਚਾਨਣੀ ਰਾਤ ਮੁਹੱਬਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਚਾਨਣੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਵਿਚ ਸਿਰਫ਼ ਮੁਹੱਬਤ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਮੁਹੱਬਤ ਦਾ ਵਪਾਰ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਟਕ ਵਿਚ ਵੀ ਕਨੇਡਾ ਸੈਟਲ ਹੋਣ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਇਕ ਚਾਨਣੀ ਰਾਤ ਵਿਚ ਇਕ ਸੌਦਾ ਹੋਇਆ, ਜਿਸਦੀ ਮਿਆਦ ਸ਼ਗਨ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਨੇਡਾ ਦੀ ਸਟੈਂਪ ਲੱਗਣ ਤੱਕ ਸੀ। ਪਰ ਇਹ ਮਿਆਦ ਪੁੱਗਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੌਦਾ ਇਕ ਰਿਸ਼ਤਾ ਬਣ ਗਿਆ, ਜੋ ਇਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਹਰਗਿਜ਼ ਮੰਜ਼ੂਰ ਨਹੀਂ। ਪ੍ਰਵਾਸ ਦੇ ਆਰ-ਪਾਰ ਔਰਤ-ਮਰਦ ਅਤੇ ਨੂੰਹ-ਸੱਸ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦਾ ਤੇ ਮੁਹੱਬਤ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਕਰਦਾ ਇਹ ਨਾਟਕ ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਅਨੇਕ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਖ਼ੁਦ ਨਾਟਕਕਾਰ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਬਲਜਿੰਦਰ ਲੇਲਨਾ, ਕੁਲਦੀਪ ਰੰਧਾਵਾ ਦੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨਾ ਅਧੀਨ ਬੜੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਨਾਲ ਖੇਡਿਆ ਗਿਆ।
View Photos
I the Bhagat Singh - Bhagat Singh has always been presented as a rebel, a revolutionary gone astray or patriot out of line. Whereas in reality he was endowed with a foresight, a scientific mind and a deep understanding than the rest of his contemporaries. The same foresight is required in today's changing times. By imbibing these values we can appreciate this superhuman Bhagat Singh.
ਸਮਿਆਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕਦੇ ਇਕ ‘ਭਟਕਿਆ ਹੋਇਆ ਦੇਸ਼-ਭਗਤ’, ਕਦੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਤੇ ਕਦੇ ਇਕ ਬਾਗ਼ੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਦ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਨਾਇਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਸਮਕਾਲੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਡੂੰਘੇਰੀ ਸੂਝ, ਦੂਰ-ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਹੈ। ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ, ਉਸ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਬਦਲਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਪਰਿਪੇਖ ਵਿਚ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਅਪਣਾਉਣ ਦੀ। ਸਿਰਫ਼ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਵਰਗੇ ਮਹਾਂ-ਨਾਇਕ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਦਾ ਮੂਲ ਪਛਾਣ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
The Bride For The Price - The pain of ‘purchased women’, who have been brought to Punjab is depicted quite enough in Punjabi literature but this pain of eastern Indian woman is tried to be understood from the viewpoint of a woman in the story ‘Mul Di Teevin’ (A purchased woman) by an expert of fiction literature Gurdial Singh. Pali wrote this script on the basis of this story through which he depicts her pain of separation from her womanhood. This the only creation of Pali which is painted in rural colors.
ਮੁੱਲ ਵਿਕਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਆਈਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਦਰਦ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਕਾਫ਼ੀ ਚਿਤਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਪਰ ਪੰਜਾਬੀ ਗਲਪ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਮਹਾਂਰਥੀ ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ‘ਮੁੱਲ ਦੀ ਤੀਵੀਂ’ ਵਿਚ ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਇਕ ਪੂਰਬਣ ਔਰਤ ਦੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਇਕ ਔਰਤ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਫੜ੍ਹਨ ਦੀ ਸਮਝਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਅਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਪਾਲੀ ਭੁਪਿੰਦਰ ਨੇ ਇਸ ਸਕ੍ਰਿਪਟ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਹ ਅਜਿਹੀ ਔਰਤ ਦੇ ‘ਔਰਤਤਵ’ ਤੋਂ ਵਿੱਛੜੇ ਹੋਣ ਦਾ ਦਰਦ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪੇਂਡੂ ਰੰਗ ਵਿਚ ਰੰਗੀ ਇਹ ਪਾਲੀ ਭੁਪਿੰਦਰ ਦੀ ਇੱਕੋ-ਇਕ ਰਚਨਾ ਹੈ ਜਿਹੜੀ ਸਾਲ 2006 ਵਿੱਚ ਟੀਵੀ ਨਾਟਕ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਹੋਈ।
Terrorist's Darling - The depth of love is so complex, unfathomable and unpredictable that Aneet the heroine of the play with a poetic heart in a small span of two hours changes from a diehard lover & wife, takes away her DSP husband's life and becomes a terrorist's beloved. The play is about the transformation of an innocent heart to a burning inferno. This play won many accolades in Lahore's panjpani festival.
ਕੋਈ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਇੰਨੀ ਮੁਹੱਬਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਲਈ ਜਾਨ ਦੇਣ ਲਈ ਵੀ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਕਦੇ ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਵਾਪਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹੀ ਉਸਦੀ ਜਾਨ ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿਚ ਕਾਵਿਕ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਕੁੜੀ ਅਨੀਤ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਇੰਨੀ ਬਦਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਡੀ ਐਸ ਪੀ ਪਤੀ ਦੇਵ, ਜਿਸ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿਚ ਉਹ ਮਰ ਜਾਣਾ ਲੋਚਦੀ ਹੈ, ਦੀ ਜਾਨ ਲੈ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਕ ਟੈਰੱਰਿਸਟ ਦੀ ਪ੍ਰੇਮਿਕਾ। ਨਾਟਕ ਮਸੂਮ ਮਨਾਂ ਦੇ ਸੁਲਗਦੀ ਅੱਗ ਬਣ ਜਾਣ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ। ਲਹੌਰ ਦੇ ਪੰਜ-ਪਾਣੀ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿਚ ਇਸ ਨਾਟਕ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਨੇ ਸਿਖ਼ਰ ਦੀ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਕਿਹਾ।
View Photos
A Girl is Waiting for the Life - There are mentally sick people who are on the lookout for young school girls to make them prey to their animal behavior. They get scot free after committing the sin but the innocent target bears and lives the pain and agony forever. A girl goes through the same torture but she refuses to succumb and decides to come upfront instead of hiding. She feels that if there is someone who would marry her then he would first know the truth about her tragedy.
ਸਮਾਜ ਅੰਦਰ ਕਾਮ-ਕੁੰਠਾ ਗ੍ਰਸਤ ਬਿਮਾਰ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਅੰਨ੍ਹੇ-ਸ਼ਿਕਾਰੀਆਂ ਵਾਂਗ ਭੱਜੇ ਫਿਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਸਕੂਲ ਪੜ੍ਹਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਬੱਚੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ‘ਸਾਫ਼ਟ-ਟਾਰਗੇਟ’ ਹਨ। ਉਹ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਸਕਦੇ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਵਸ ਦੀ ਖੇਡ ਤਾਂ ਚੰਦ ਕੁ ਮਿਨਟਾਂ ਵਿਚ ਮੁੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਜਿਸ ਮਸੂਮ ਨਾਲ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਰੋਜ਼-ਰੋਜ਼ ਇਸ ਖੇਡ ਦਾ ਦਰਦ ਹੰਢਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਮਰ ਭਰ... ਜਦ ਤੱਕ ਕੋਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਰ੍ਹਮ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਆ ਜਾਂਦਾ। ਬਚਪਨ ਵਿਚ ਇਸ ਕੁੜੀ ਨਾਲ ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਅਣਹੋਣੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਸਦੀ ਜ਼ਿਦ ਹੈ, ਉਹ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਛੁਪਾਵੇਗੀ ਨਹੀਂ। ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਉਸ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਗੱਲ ਜਾਣਦਿਆਂ ਹੀ ਕਰਵਾਵੇ...
Home is a Game - The very concept of home is related to woman and it is believed that she is the prime giver of values. But the writer feels that today home has been become a mockery in the name of values where the characters are as fake as the relationships. The play is about three women one an ordinary domestic help, second the mistress of the house and the third a guest. For the master of the house they all are mere objects of desire. All three women are in a dilemma, where they can't leave nor can they stay. Helplessly they are forced to continue with this game.
ਘਰ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਔਰਤ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਘਰਾਂ ਦੀ ਤਹਿਜ਼ੀਬ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਹੈ ਪਰ ਨਾਟਕਕਾਰ ਪਾਲੀ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ, ਘਰ ਅੱਜ ਔਰਤ ਲਈ ‘ਘਰ-ਘਰ’ ਦੀ ਖੇਡ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਪਾਤਰ ਵੀ ਫ਼ਰਜ਼ੀ ਹਨ ਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵੀ। ਨਾਟਕ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਔਰਤਾਂ ਹਨ। ਇਕ ਸਧਾਰਨ ਕੰਮ ਵਾਲੀ, ਦੂਜੀ ਘਰ ਦੀ ਮਾਲਕਿਨ ਤੇ ਤੀਜੀ ਘਰ ਵਿਚ ਮਹਿਮਾਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਪਰ ਘਰ ਦੇ ਮਾਲਕ ਮਰਦ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਤਿੰਨਾਂ ਦਾ ਦਰਜ਼ਾ ਇਕ ਸਮਾਨ ਹੈ। ਉਪਭੋਗ ਦੀ ਇਕ ਵਸਤੂ। ਸਥਿਤੀ ਇੰਨੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨਾ ਇਹ ਖੇਡ ਖੇਡ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਨਾ ਛੱਡ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਬੱਸ, ਮਜ਼ਬੂਰ ਹਨ, ਇਸ ਖੇਡ ਦਾ ਪਾਤਰ ਬਣੇ ਰਹਿਣ ਨੂੰ।
View Photos
The House is Missing - A girl of 14 yrs is missing and the entire family is on the lookout. When she returns its revealed that it’s not she but for her the home is lost. The elders are oblivious to the problems of the children resulting in kids being ignored. The play highlights a very serious issue that is of sexual abuse of children in their own homes and that too by their own relations.
ਚੌਦਾਂ ਕੁ ਸਾਲ ਦੀ ਨਾਇਕਾ ਘਰ ਨਹੀਂ ਮੁੜੀ ਤੇ ਸਾਡਾ ਟੱਬਰ ਉਸਨੂੰ ਲੱਭਣ ਲਈ ਭੱਜ-ਨੱਠ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਦ ਉਹ ਮੁੜਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਨਹੀਂ, ਉਸ ਲਈ ਘਰ ਗੁਆਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਵੱਡਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਹੀ ਗੰੁਝਲਾਂ ਦੀ ਪਈ ਹੈ ਤੇ ਇੱਧਰ ਛੋਟੇ ਇਸ ਕਰੂਰ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਰਹਮੋ-ਕਰਮ ਤੇ ਹਨ। ਨਾਟਕ ਸਮਾਜ ਦੀ ਇਕ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਗੁੰਝਲ ਵੱਲ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਛੋਟੀਆਂ ਬੱਚੀਆਂ ਦਾ ਸਰੀਰਕ ਸੋਸ਼ਣ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹ ਵੀ ਆਪਣੇ ਹੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ।
Do Something Man - When the system goes wrong, everyone starts either commenting or criticizing. Specifically in India this trait is very prominent. We can easily pass judgments on others role and not do a bit ourselves. As Pali's other plays this play too is satirical and forces us to think hard. The entire play is in humorous format.
ਜਦੋਂ ਸਿਸਟਮ ਵਿਚ ਕੋਈ ਵਿਗਾੜ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਹਰ ਕੋਈ ਲੈਕਚਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਬੱਸ, ਹੋਰ ਕਝ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਇਹ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਆਮ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਘੰਟਿਆਂ ਬੱਧੀ ਬੈਠੇ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਪਰ ਆਪ ਕਦੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਪਾਲੀ ਦੇ ਬਹੁਤੇ ਨਾਟਕਾਂ ਵਾਂਗ ਇਸ ਵਿਚ ਵੀ ਤੇਜ਼ ਗਤੀ ਦਾ ਤਿੱਖਾ ਵਿਅੰਗ ਹੈ। ਜੋ ਹਸਾਉਂਦਾ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਸੋਚਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਾਰਾ ਨਾਟਕ ਮਜਾਹੀਆ ਫਾਰਮੇਟ ਵਿਚ ਹੈ। ਇੱਕ ਬਾਪੂ ਜੀ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ. ਪਰ ਉਸਦੇ ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰ ਤੇ ਦੋ ਨੂੰਹਾਂ ਉਸਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਘਰ ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ੇ ਲਈ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ. ਘਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨੌਕਰ ਸਿੱਧਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਬਾਪੂ ਜੀ ਦੀ ਫਿਕਰ ਹੈ. ਇਉਂ ਇਹ ਨਾਟਕ ਚਿੰਨ੍ਹਾਤਮਕ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਹੈ.
I will be Back - Bhagat Singh who is generally taken as a leader is shown as a superhero in the play who is alive in our hearts as an ideology. If politics is to be shown the door then we need to keep this ideology called Bhagat Singh aflame. By doing this the villains in polity can be given a blow.
ਭਗਤ ਸਿੰਘ, ਜਿਸਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਇਕ ਨੇਤਾ ਸਮਝ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨਾਟਕ ਵਿਚ ਇਕ ਅਜਿਹੇ ਮਹਾਂਨਾਇਕ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਮਰ ਕੇ ਵੀ ਇਕ ਸੰਕਲਪ ਰੂਪ ਵਿਚ ਜਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਰਮ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਦੰਭ ਨੂੰ ਨੰਗਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਸ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਅਵਾਜ਼ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਉਹ ਸ਼ਰਤੀਆ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਆ ਖੜੇਗਾ ਤਾਂ ਕਿ ਖ਼ਲਨਾਇਕ ਦੀ ਭਾਜੀ ਮੋੜੀ ਜਾ ਸਕੇ...
They Want to Say Something - Parents dream and desire that their children get well educated and carve a niche for themselves .But in reality it is their unrequited desires that they want to live through them. By doing so they forget that their children have dreams of their own. Play holds a clear message for parents that they should listen to their children too. The play was first staged in 2011 with the name 'Me and my story' and it has also been adapted into a movie named 'Stupid Seven'.
ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਖ਼ਾਹਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਪੜ੍ਹ-ਲਿਖ ਕੇ ਕੁਝ ਬਣਨ ਪਰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਖ਼ਾਹਿਸ਼ਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਅਧੂਰੇ ਰਹਿ ਗਏ ਸੁਪਨੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਜੋ ਆਪ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕੇ ਹੁੰਦੇ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਣਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਅਧੂਰੇ ਸੁਪਨੇ ਤੇ ਅਰਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਲੋਚਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਵੀ ਕੋਈ ਸੁਪਨੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਨਾਟਕ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਹੈ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵੀ ਸੁਣੋ ! ਇਹ ਨਾਟਕ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 2011 ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹੇ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ 'ਮੀ ਐਂਡ ਮਾਈ ਸਟੋਰੀ' ਵਜੋਂ ਖੇਡਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸੇ ਉੱਤੇ ਫਿਲਮ 'ਸਟੂਪਿਡ ਸੈਵਨ' ਬਣੀ.
ਪ੍ਰਵਾਸ ਇਕ ਸਦੀਵੀ ਮੁੱਦਾ ਹੈ ਪਰ ਅੱਜ ਕਨੇਡਾ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਣ ਦੀ ਅਕਾਂਖਿਆ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਅੰਦਰ ਪੈਂਠ ਗਈ ਹੈ, ਉਹ ਡਰਾ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਸਿਰਫ਼ ਬਾਹਰ ਸੈਟਲ ਹੋਣ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸਾਰੀ ਸ਼ਰਮ, ਸਾਰੇ ਮੁੱਲ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕਤਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਕਿ ਭੈਣਾਂ-ਭਰਾਵਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਹੋ ਰਹੇ ਨੇ ਤੇ ਖ਼ੁਦ ਬਾਪ ਆਪਣੀਆਂ ਧੀਆਂ ਦੇ ਸੌਦੇ ਕਰ ਰਹੇ ਨੇ। ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਧੀ ਕਿਹੜੇ ਚੰਦਨ ਦੇ ਓਹਲੇ ਖੜੋ ਕੇ ਆਪਣੇ ਬਾਬੁਲ ਕੋਲੋਂ ਕਾਨ੍ਹ-ਕਨ੍ਹਈਆ ਵਰ ਮੰਗੇ. ਸਾਲ 2003-04 ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਬਹੁ-ਚਰਚਿਤ ਨਾਟਕ ਜੋ ‘ਧੁਖ਼ਦੇ ਕਲੀਰੇ’ ਸਿਰਲੇਖ ਅਧੀਨ 2005 ਵਿੱਚ ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਅਨੇਕ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾ ਪੂਰਵਕ ਖੇਡਿਆ ਗਿਆ। ਸਫ਼ਲਤਾ ਪੂਰਵਕ ਖੇਡਿਆ ਗਿਆ।
Any physical disability is a great suffering but if that physically disabled person is complete from within then he becomes inspiration even for physically abled people. A boy limps due to polio and his classmates do not want to take him along for picnic as he is treated as a burden. Classmates challenge him to compete with the fastest runner of the class. Play is based on a story of ’Hare and Tortoise' and influenced by one of the plays of veteran theater artist Sardar Gursharn Singh.
ਜਿਸਮਾਨੀ ਤੌਰ ਤੇ ਅਧੂਰਾ ਹੋਣਾ ਇਕ ਦੁਖ਼ਾਂਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਜੇ ਕੋਈ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਪੂਰਨ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਸਗੋਂ ਜਿਸਮਾਨੀ ਤੌਰ ਤੇ ਪੂਰਨ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਵੀ ਚਾਨਣ-ਮੁਨਾਰਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੋਲੀਓ ਕਾਰਨ ਇਕ ਛੋਟਾ ਬੱਚਾ ਲੰਗੜਾ ਕੇ ਤੁਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀ ਉਸਨੂੰ ਭਾਰ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਪਿਕਨਿਕ ਤੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ। ਉਸ ਅੱਗੇ ਸ਼ਰਤ ਰੱਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਕਲਾਸ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਰੇਸ ਵਿਚ ਹਰਾ ਕੇ ਦਿਖਾਵੇ। ਕਛੂਏ ਤੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਦੀ ਮਿੱਥ ਉਪਰ ਅਧਾਰਿਤ ਇਸ ਨਾਟਕ ਦਾ ਆਈਡੀਆ ਸਰਦਾਰ ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਇਕ ਪੁਰਾਣੇ ਨਾਟਕ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੈ।
Which Color Do You Like - Marriage, morality and sex are three angles of a man-woman relationship through which civilization has reached to today's complex juncture. Institution of marriage still persists but there is dissatisfaction in it. It’s more of a cradle for physical pleasures than mental and emotional attachment. Everyone is looking for any possible exit to breathe easy. Pali presented this great philosophical thought in such a simplistic manner, that it has become a magnum opus for the writer himself as well as for the whole Punjabi theatre.
ਵਿਆਹ, ਨੈਤਿਕਤਾ ਅਤੇ ਸੈਕਸ... ਔਰਤ-ਮਰਦ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੇ ਤਿੰਨ ਕੋਣ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹੋ ਕੇ ਮਾਨਵ-ਸਭਿਅਤਾ ਅੱਜ ਵਾਲੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪੜ੍ਹਾਅ ਤੇ ਪਹੰੁਚ ਗਈ ਹੈ। ਵਿਆਹ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਤਾਂ ਹੈ ਪਰ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਰਿਸ਼ਤੇ ਪ੍ਰਤੀ ਛਟਪਟਾਹਟ ਵੀ। ਵਿਆਹ ਸਿਰਫ਼ ਜਿਸਮ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਹੈ। ਮਨ ਫੇਰਿਆਂ ਦੇ ਬੰਧਨ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਬੱਝ ਰਿਹਾ। ਹਰ ਕੋਈ ਵਿਆਹਿਆ ਇਕ ਨਾਲ ਹੈ, ਸੋਚਦਾ ਦੂਜੇ ਬਾਰੇ ਹੈ ਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਉਡੀਕਦਾ ਤੀਜੇ ਨੂੰ ਹੈ। ਹਲਕੇ ਫੁਲਕੇ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿਚ ਵਿਆਹ, ਸੈਕਸ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕਤਾ ਵਰਗੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਲੀ ਨੇ ਜਿਸ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਚਿਤਰਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਨਾਲ ਇਹ ਨਾਟਕ ਪਾਲੀ ਦੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਨਾਟਕ-ਜਗਤ ਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਟਕ ਦੀ ਵੀ ਸਿਖ਼ਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।
View Photos
The Creation - To recreate a humanity is a woman's forte. By doing this she creates not only a child but humankind. But it is ironical that her creation is gender biased. By negating the entire process and meaning of procreation, this male chauvinistic society wants to see the humanity only in the form of man. It is believed that only man can support and lead the family. Unfortunately, this creator mother is never considered to be a successor. The play with an entire female star cast is phenomenal to watch.
ਔਰਤ ਦਾ ਕਰਮ ਹੈ ਸਿਰਜਣਾ। ਆਪਣੀ ਕੁੱਖ ਅੰਦਰ ਆਪਣੇ ਮਰਦ ਦਾ ਭਰੂਣ ਸਾਂਭ ਕੇ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਔਲਾਦ ਨਹੀਂ, ਮਾਨਵਤਾ ਨੂੰ ਜੰਮਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਉਸਦਾ ਮਰਦ ਤੇ ਮਰਦ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਆਲਾ ਦੁਆਲਾ ਉਸਦੀ ਜੰਮੀ ਮਾਨਵਤਾ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਮਰਦ ਰੂਪ ਵਿਚ ਹੀ ਵੇਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਮਰਦ ਔਲਾਦ ਹੀ ਉਸ ਲਈ ਕੁਝ ਕਮਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਪਰਟੀ ਕਲਚਰ ਵਿਚ ਔਰਤ ਸਿਰਜਣਾ ਤੋਂ ਵਿਸਰਜਣਾ ਬਣ ਜਾਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਿਰਫ਼ ਫੀਮੇਲ ਕਾਸਟ ਵਾਲਾ ਇਹ ਨਾਟਕ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਨਾਟਕੀਅਤਾ ਵਾਲੀ ਸਕ੍ਰਿਪਟ ਹੈ।
Every year we hold functions to celebrate independence and feel happy but the question is..Does this independence really reach to common people or it is only limited to powerful class? This play is a one more satire on imperialism. A political leader wants to do something new in the function of Independence Day celebrations. For instance, hoisting 500 ft long flag but govt. doesn’t have funds for it. Secondly, the place where It is planned is a slum area. Although the flag has been sponsored by a cigarette company but true motive behind the flag hoisting is....
ਹਰ ਸਾਲ ਪੰਦਰਾਂ ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾ ਕੇ ਅਸੀਂ ਖੁਸ਼ ਤਾਂ ਹੋ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਪਰ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਅਜ਼ਾਦੀ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਵੀ ਪਹੁੰਚੀ ਹੈ ਜਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਸੱਤਾ ਦੇ ਗਲਿਆਰਿਆਂ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਹੈ। ਪਾਲੀ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਰਾਜਸੀ ਵਿਅੰਗ। ਨੇਤਾ ਜੀ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਜਸ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮਸਲਨ ਪੰਜ ਸੌ ਫੁੱਟ ਉੱਚਾ ਟਾਈਟੈਨਿਕ ਝੰਡਾ ਫਹਿਰਾਉਣ ਦੀ ਰਸਮ ਪਰ ਸਰਕਾਰ ਕੋਲ ਇੰਨੇ ਫੰਡ ਨਹੀਂ। ਦੂਜਾ, ਜਿਸ ਥਾਂ ਝੰਡਾ ਫਹਿਰਾਇਆ ਜਾਣਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਕਝ ਝੁੱਗੀ-ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਵਾਲੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਝੰਡਾ ਤਾਂ ਇਕ ਸਿਗਰਟ-ਕੰਪਨੀ ਸਪਾਂਸਰ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਝੰਡੇ ਦਾ ਅਸਲੀ ਫੰਡਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ...
Clay-Toy - This is Pali's one of the famous short plays. The cultural association of Lahore and Amritsar is dying because of hidden political concerns. Natives of both sides are forced to kill each other. This play highlights those reasons which lead to war beyond Delhi-Islamabad disputes. The war which destroys homes, devastates families and kills relationships.
ਪਾਲੀ ਦੇ ਹੋਰ ਚਰਚਿਤ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਲਘੂ-ਨਾਟਕ। ਲਹੌਰ ਤੇ ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੀ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਸਾਂਝ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੁੱਝੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਵਾਰਥਾਂ ਕਾਰਨ ਮੁੱਕਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਿਵੇਂ ਦੋ ਪਾਲਿਆਂ ਵਿਚ ਖੜੋਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦਾ ਖ਼ੂਨ ਵਹਾਉਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹਨ, ਨਾਟਕ ਅਜਿਹੇ ਕਾਰਨਾਂ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਦਿੱਲੀ-ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਦੇ ਝਗੜੇ ਤੋਂ ਉਤਾਂਹ ਉੱਠ ਕੇ ਜੰਗ-ਵਿਰੋਧੀ ਰਚਨਾ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਜੰਗ, ਜੋ ਘਰ ਤੋੜਦੀ ਹੈ, ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾੜਦੀ ਹੈ ਤੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
Tell Him - Responsibilities don't finish by running away from them rather they turn into distress and sufferings. In fight against Britishers, Aatu deceived his friend Raja, another freedom fighter and managed to get medals. Later, his repentance becomes such strong that the famous drum master Aatu started having panic attacks by just looking at his drum. Finally, this trauma takes his life.
ਅਸੀਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਛੁਪ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਉਹ ਖ਼ਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ। ਸਗੋਂ ਇਕ ਸੰਤਾਪ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸਾਡੇ ਸਿਰ ਚੜ੍ਹ ਬੋਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਜੰਗ ਵਿਚ ਆਤੂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮੀ ਦੋਸਤ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇ ਕੇ ਤਮਗੇ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨੇ ਪਏ ਪਰ ਇਸਦਾ ਪਛਤਾਵਾ ਇੰਨਾ ਡੂੰਘਾ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਵੀਹ ਵੀਹ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਮੰਨੇ-ਪ੍ਰਮੰਨੇ ਢੋਲੀ ਆਤੂ ਨੂੰ ਢੋਲ ਵੇਖ ਕੇ ਹੀ ਗਸ਼ ਪੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਸੰਤਾਪ ਮਨੋਂ ਲਾਹੁਣ ਲਈ ਜਾਨ ਦੇਣੀ ਪਈ। ਪਾਲੀ ਦੇ ਬਿਹਤਰੀਨ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ।
The Stupid Prince and Tri-Color Fairy - There is no significance of any principle, philosophy or relationship in politics. The only important thing is to acquire the power. The tri-colored fairy is confined by monster. Compère teaches lessons of politics to Lallu Rajkumar by playing different situations and ultimately after learning Rajkumar starts using this learning against his own teacher. A political satire with depth in it, is a very special feature of the play. A story of Panchtantra used as a base to make it more intense.
ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸਿੱਧਾਂਤ, ਕੋਈ ਦਰਸ਼ਨ ਤੇ ਕੋਈ ਰਿਸ਼ਤਾ ਮਾਅਨੇ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ। ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਰਾਜ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨਾ। ਤਿਨ-ਰੰਗੀ ਪਰੀ ਰਾਖ਼ਸ਼ ਦੀ ਕੈਦ ਵਿਚ ਹੈ। ਸੂਤਰਧਾਰ ਨਾਟਕ ਦੀ ਖੇਡ ਖੇਡ ਕੇ ਲੱਲੂ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਸਬਕ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਦ ਪਰੀ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਗੁਰੂ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਹੀ ਵਰਤਣਾ ਅਰੰਭ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਗੁੱਝਾ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਅੰਗ ਇਸ ਨਾਟਕ ਦੀ ਵੱਡੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਪੰਚਤੰਤਰ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਅਧਾਰ ਨਾਟਕ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਗਹਿਰਾਈ ਬਖ਼ਸ਼ਦਾ ਹੈ।
Can't You Hear the Screaming - The whole world is burning and yet people are passively enjoying waiting for the fire to be blown out itself. Play importantly discloses the reality of masked leaders and pseudo well wishers of people during the 'royal- religious jeopardy' episode happened in last decades of 20th century. The play on one hand is a satire and on the other, a wonderful poem full of pathos.
ਦੁਨੀਆਂ ਸੜ ਰਹੀ ਹੈ ਤੇ ਲੋਕ ਬੈਠੇ ਸੰਵਾਦਾਂ ਦੀਆਂ ਬੰਸਰੀਆਂ ਵਜਾ ਰਹੇ ਨੇ। ਇਸ ਝਾਕ ਵਿਚ ਕਿ ਅੱਗ ਆਪਣੇ ਆਪ ਬੁੱਝ ਜਾਵੇਗੀ। ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਨਾਟਕ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਉਪਰ ਬਣੇ ਰਾਜਸੀ-ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਕਟ ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿਚ ਤਥਾਕਥਿਤ ਆਗੂਆਂ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਹਿਤੈਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਪੋਲ ਖੋਲ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਨਾਟਕ ਵਿਚ ਜਿੱਥੇ ਇਕ ਪਾਸੇ ਸਿਰੇ ਦਾ ਵਿਅੰਗ ਹੈ, ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਉਦਾਸ ਕਰ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਕਵਿਤਾ ਹੈ।
Don't Keep the Flowers in Books - The urge to excel in the rat race of materialism is so strong that moral values, relationships and social norms are brushed aside by man. In spite of this, when the goals are not met with then the children bear the burden of achieving the targets. Results being that especially in Indian society the dreams and the happiness of childhood are lost under the cruel burden of books. Pali has tried to highlight this issue by delving deep into the problem through this play.
ਇਸ ਪਦਾਰਥਵਾਦੀ ਦੌਰ ਦੇ ਮਾਨਵ ਅੰਦਰ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦੀ ਚੂਹੇ-ਦੌੜ ਇੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸੇ ਮਰਯਾਦਾ, ਰਿਸ਼ਤੇ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਮੁੱਲ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਫਿਰ ਵੀ ਜਦ ਉਹ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਵਧ ਸਕਦਾ ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਇਹ ਅਧੂਰੀ ਦੌੜ ਆਪਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਸੁਆਰ ਹੋ ਕੇ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਅੰਦਰ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਬਚਪਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਾਸੇ ਅਤੇ ਕੋਮਲ ਸੁਪਨੇ ਬਸਤਿਆਂ ਦੇ ਭਾਰ ਹੇਠਾਂ ਦਬ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਾਲੀ ਇਸ ਨਾਟਕ ਵਿਚ ਉਪਰੋਕਤ ਸਮੱਸਿਆ ਦੀ ਤਹਿ ਤੱਕ ਜਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।
When I am just a Woman - Beyond the realm of every relation when a woman is just a woman only then a solution seems possible for the crises on her femininity. This play is one of the most discussed and the most staged plays of Pali. The play went through many changes and except Punjabi it has been staged in Hindi, Sanskrit & Marathi. During Delhi riots in 1947 the Hindu hero of the play with his young wife and sister become helpless and needed to take shelter in his Muslim servant's house.
ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਪਛਾਣਾਂ ਤੋਂ ਉਤਾਂਹ ਉੱਠ ਕੇ ਜਦ ਇਕ ਔਰਤ ਸਿਰਫ਼ ਔਰਤ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਦੋਂ ਹੀ ਉਸਦੀ ਜ਼ਾਤ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸੰਕਟਾਂ ਦਾ ਸਮਾਧਾਨ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਲੀ ਦੇ ਬਹੁ-ਚਰਚਿਤ ਅਤੇ ਬਹੁ-ਮੰਚਿਤ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ। ਅਨੇਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘਿਆ ਇਹ ਨਾਟਕ ਪੰਜਾਬੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹਿੰਦੀ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਮਰਾਠੀ ਵਿਚ ਵੀ ਖੇਡਿਆ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਸੰਤਾਲੀ ਦੀ ਮਾਰ-ਕਾਟ ਦੌਰਾਨ ਇਕ ਹਿੰਦੂ ਨਾਇਕ ਆਪਣੀ ਜਵਾਨ ਬੀਵੀ ਤੇ ਭੈਣ ਸਮੇਤ ਆਪਣੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨੌਕਰ ਦੇ ਘਰ ਸ਼ਰਨ ਲੈਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਫਿਰ...
What Do You Think - Crime and criminals are never born, they are created by political interests of a class. This play is a dramatic composition of Pali based on the politics between the terrorism of Punjab and the riotous conditions of Delhi. It is a story of the evil fusion of criminality and politics. After the assassination of the king the assassin asks for kingship as his last wish.
ਅਪਰਾਧ ਅਤੇ ਅਪਰਾਧੀ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਸਗੋਂ ਰਾਜਨੀਤਕ ਮੰਤਵਾਂ ਲਈ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿਚ ਲਿਖੇ ਇਸ ਨਾਟਕ ਵਿਚ ਪਾਲੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਦੰਗਿਆਂ ਨੂੰ ਪਿੱਠ-ਭੂਮੀ ਵਿਚ ਰੱਖ ਕੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਅਪਰਾਧੀਕਰਨ ਦੇ ਕੁਜੋੜ ਉਪਰ ਨਾਟਕੀ ਸੰਵਾਦ ਰਚਾਇਆ ਹੈ। ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਕਤਲ ਦੇ ਅਰੋਪ ਸਜ਼ਾਏ ਮੌਤ ਯਾਫ਼ਤਾ ਕੈਦੀ ਨੂੰ ਜਦ ਉਸਦੀ ਅੰਤਿਮ ਇੱਛਾ ਪੁੱਛੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਲਈ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਮੰਗ ਲੈਂਦਾ ਹੈ....
The Poison - Distrust is venomous for relationship but in fact, it is an eternal truth of every relationship. We are so much scared of this venom that we do not even like to talk about it. Here, play depicts the experience when four of the characters decide to experiment with this poisonous human emotion.
ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿਚ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ ਇਕ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਹਰ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਅਟੱਲ ਸੱਚਾਈ ਹੈ। ਇਸ ਜ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਡਰਦਿਆਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਪਰ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦ ਚਾਰ ਪਾਤਰ ਇਸ ਜ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਪੀਣ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਨ ਤੇ ਉਤਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
Folk-Play - There is a years’ long struggle between power and art. In every era power tries to buy an artist and in every era artist fights against the power. Whereas money & respect are strengths of power and people are the strengths of artist. This play is written in folk play genre which is very close to an ancient Indian play tradition.
ਸੱਤਾ ਅਤੇ ਕਲਾ ਦੀ ਲੜਾਈ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ। ਹਰ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਸੱਤਾ ਕਲਾਕਾਰ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਹਰ ਯੁੱਗ ਅੰਦਰ ‘ਕਲਾਕਾਰ’ ਸੱਤਾ ਨਾਲ ਵਿਰੋਧ ਸਿਰਜ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਸੱਤਾ ਦੀ ਤਾਕਤ ਪੈਸਾ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਹਨ, ਉੱਥੇ ‘ਕਲਾਕਾਰ’ ਦੀ ਤਾਕਤ ਉਸਦੇ ਲੋਕ ਹਨ। ਲੋਕ-ਨਾਟਕ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਇਹ ਨਾਟਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਨਾਟ-ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ।
Thief & Theft - The childlike game ' Chor-sipahi' is quite significant but in fact it’s not decided yet that who is thief and who is police. This play is a satire, written in purely dramatic genre and it is based on the story of Pakistani story writer Afzal Ahsaan Randhawa. The story is about a thief who has been roaming in the locality for many days but nobody has noticed him.
ਚੋਰ-ਸਿਪਾਹੀ ਦੀ ਖੇਡ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਤੇ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ ਪਰ ਅੱਜ ਤੱਕ ਇਹ ਨਿਰਨਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਪਾਇਆ ਕਿ ‘ਚੋਰ’ ਕੌਣ ਹੈ ਤੇ ‘ਸਿਪਾਹੀ’ ਕੌਣ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਅਫ਼ਜਲ ਅਹਿਸਨ ਰੰਧਾਵਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਵਿਸ਼ੁੱਧ ਨਾਟਕੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਇਹ ਇਕ ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਨਾਟਕ ਹੈ। ਕਲੋਨੀ ਵਿਚ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਇਕ ਚੋਰ ਘੁੰਮ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਨਜ਼ਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ...
The Aim is still Away - Patriotism, bravery, sacrifice are some beautiful slogans, soldier is martyred at border while raising these slogans. But afterwards his widow and family bear that agony for whole of their life. This play emphasis the viewpoint of three generations that the war must be continued until true enemy of the soldier is identified.
ਸੱਤਾ ਅਤੇ ਕਲਾ ਦੀ ਲੜਾਈ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ। ਹਰ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਸੱਤਾ ਕਲਾਕਾਰ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਹਰ ਯੁੱਗ ਅੰਦਰ ‘ਕਲਾਕਾਰ’ ਸੱਤਾ ਨਾਲ ਵਿਰੋਧ ਸਿਰਜ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਸੱਤਾ ਦੀ ਤਾਕਤ ਪੈਸਾ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਹਨ, ਉੱਥੇ ‘ਕਲਾਕਾਰ’ ਦੀ ਤਾਕਤ ਉਸਦੇ ਲੋਕ ਹਨ। ਲੋਕ-ਨਾਟਕ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਇਹ ਨਾਟਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਨਾਟ-ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ।
You Can See the City from this Crossing - In this era of technology, worth of human values has been decreased and when the time asks one's actual worth, then human becomes meager than a dog in the hands of destiny. When Human gets fed up with the commercialization of life then he gets ready to auction himself even....
ਇਸ ਕੰਪਿਊਟਰ ਯੁੱਗ ਅੰਦਰ ਮਨੁੱਖੀ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਇੰਨੀ ਘੱਟ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਜਦ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਚੌਂਕ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਲਗਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕੀਮਤ ਇਕ ਪਾਲਤੂ ਕੁੱਤੇ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਬਜ਼ਾਰ ਬਣ ਜਾਣ ਤੋਂ ਮਿਸਟਰ ਆਦਮੀ ਇੰਨਾ ਉਕਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਵੇਚਣ ਤੇ ਉਤਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ....